Kiedy sąd orzeka zakaz prowadzenia pojazdów?
Zakaz prowadzenia pojazdów to jeden z przewidzianych w systemie prawa karnego środków karnych. Oznacza to, że sąd, wydając wyrok skazujący, może nałożyć go na sprawcę niezależnie od sankcji zasadniczej. Kodeks karny rozróżnia sytuacje, kiedy zakaz ma charakter fakultatywny oraz takie, kiedy jego orzeczenie jest obligatoryjne.
Zgodnie z art. 42 §1 k.k., sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji. Wyróżnia się tu okoliczności wskazujące, że dalsze prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu komunikacji.
Obok zakazu fakultatywnego, art. 42 §2 i §3 k.k. przewiduje obligatoryjny środek karny:
na czas nie krótszy niż 3 lata – zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych lub pojazdów określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji znajdował się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, a także, jeżeli zbiegł z miejsca katastrofy lądowej lub po takim zdarzeniu, a przed poddaniem go badaniom przez właściwe służby spożywał alkohol lub środek odurzający;
dożywotnio – zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, jeżeli sprawca spowodował wypadek w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, a także, gdy zbiegł z miejsca zdarzenia lub spożywał alkohol (środek odurzający) po wypadku, a przed poddaniem go badaniom przez właściwe służby.
Jak długo obowiązuje zakaz prowadzenia pojazdów?
Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych może być orzeczony na czas od 1 roku do 15 lat, jednak ustawa przewiduje szereg wyjątków od ogólnej reguły.
Przede wszystkim w przypadku art. 42 §2 k.k. wprowadza minimalną granicę 3 lat sankcji. Z kolei art. 42 §3 k.k. in fine dopuszcza możliwość odstąpienia od orzeczenia środka karnego w wyjątkowych wypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami. W przypadku ponownego skazania sprawcy w warunkach art. 42 §3 k.k. zakaz prowadzenia pojazdów jest zawsze orzekany dożywotnio.
Jakie środki transportu obejmuje środek karny?
Kodeks karny przewiduje dwa rodzaje zakazu:
dotyczący pojazdów mechanicznych wszelkiego rodzaju;
dotyczący pojazdów określonej kategorii.
Za pojazd mechaniczny uważa się każdy środek lokomocji wyposażony w silnik o pojemności skokowej przekraczającej 50 cm3, którego obecność jest niezbędna do korzystania z transportu. Rodzaj silnika nie ma znaczenia – może być on spalinowy, ale też elektryczny lub gazowy. Nie ma jednak przeszkód, aby skazany poruszał się rowerem, korzystał z kajaka lub szybowca.
Jakie środki transportu można więc uznać za mechaniczne? W doktrynie wymienia się m.in.:
samochody osobowe i ciężarowe;
motocykle;
helikoptery;
skutery;
maszyny rolnicze;
pojazdy szynowe (zasilane własnym napędem lub z trakcji).
Jeżeli sąd decyduje się na zakaz dotyczący konkretnej kategorii pojazdów, w wyroku powinno znaleźć się precyzyjne określenie rodzaju środków transportu.
Czy można skrócić zakaz prowadzenia pojazdów?
Część skazanych uważa, że orzeczonego zakaz prowadzenia pojazdów w zasadzie nie da się wyegzekwować, wyjąwszy przypadkową kontrolę policji.
Warto jednak zdawać sobie sprawę, że zgodnie z art. 244 k.k. niestosowanie się do środka karnego jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy od 5 lat. Nie ma przy tym znaczenia, czy skazany udał się samochodem do sklepu oddalonego o kilka przecznic, czy pojechał z rodziną na wakacje na drugi koniec kraju.
Czy w takim razie można w jakiś sposób złagodzić zakaz prowadzenia pojazdów? Tak, są na to dwa sposoby.
Skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów
Pierwszy z nich to skrócenie wykonywania środka karnego, o którym mowa w art. 84 §1 k.k. Sprawca musi jednak stosować się do sankcji przez minimum połowę okresu jej obowiązywania i dawać gwarancję przestrzegania porządku prawnego. Niestety tego rozwiązania nie stosuje się w stosunku do skazań w warunkach z art. 42 §2 k.k. W tych przypadkach zakaz musi zostać zrealizowany w całości. W przypadku sankcji dożywotniej o skrócenie można ubiegać się dopiero po 15 latach.
Wniosek o skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów należy złożyć do sądu, który wydał wyrok w sprawie.
Blokada alkoholowa
Drugie rozwiązanie polega na złożeniu wniosku o modyfikację orzeczenia sądowego w taki sposób, aby zakaz prowadzenia pojazdów obejmował środki lokomocji niewyposażone w blokadę alkoholową. Nie jest to uchylenie zakazu, a jedynie jego zmiana.
Jeśli prowadziłeś samochód pod wpływem alkoholu i teraz toczy się przeciwko Tobie postępowanie karne, nie zwlekaj i skontaktuj się ze mną! Pomagam uzyskać jak najkorzystniejsze rozstrzygnięcie kierowcom, którzy mają kłopoty z prawem.
Źródło zdjęcia: Obraz Karolina Grabowska z Pixabay
