Jazda pod wpływem alkoholu jakie konsekwencje w 2023. Przestępstwo czy wykroczenie?
Zasadnicze znaczenie dla Ciebie ma zawartość alkoholu we krwi lub w wydychanym powietrzu w chwili zatrzymania.
Jeżeli była odpowiednio niska, organy ścigania (a na dalszym etapie sąd) zastosują procedurę właściwą w sprawach o wykroczenia. Kiedy jednak przekroczy określoną wartość, zostaniesz oskarżony o popełnienie przestępstwa. Różnica jest istotna, ponieważ wykroczenia karane są znacznie łagodniej. Pytanie więc, gdzie leży granica między wykroczeniem a przestępstwem?
Zgodnie z art. 115 § 16 k.k. stan nietrzeźwości, który przesądza o popełnieniu przestępstwa zachodzi, gdy:
zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość;
zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.
Z kolei stan po użyciu alkoholu definiuje art. 46 ust. 2 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Są to wartości:
między 0,2 a 0,5 promila stężenia alkoholu we krwi;
między 0,1 mg a 0,25 mg alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza.
Pamiętaj, że Policja ma prawo powoływać się w postępowaniu wyłącznie na wyniki odczytów tzw. alkomatów dowodowych, posiadających świadectwo wzorcowania. Nie jest to tym samym, co kalibracja. Kalibrację przeprowadza wiele punktów serwisowych w całym kraju i służy ona wyłącznie do wyregulowania pracy czujnika.
Świadectwo wzorcowania może wydać wyłącznie okręgowy Urząd Miar i Wag. To dokument, który potwierdza obiektywną poprawność odczytów alkomatu. Jeżeli w toku postępowania karnego masz wątpliwości co do sprzętu wykorzystywanego przez służby, rozważ skorzystanie z pomocy adwokata, który będzie w stanie podważyć dowód z wyników kontroli drogowej.
Jakie kary i odpowiedzialność za jazdę po alkoholu w 2023?
| Rodzaj odpowiedzialności | Stężenie alkoholu |
| brak | poniżej 0,2 promila (0,1 mg/l) |
| wykroczenie | od 0,2 do 0,5 promila (0,1 - 0,25 mg/l) |
| przestępstwo | powyżej 0,5 promila (0,25 mg/l) |
Postępowanie przygotowawcze
Postępowanie karne składa się z dwóch etapów. Pierwszym z nich zawsze będzie postępowanie przygotowawcze. Służy ono do analizy wstępnej sprawy przez organy ścigania (Policję, prokuraturę).
Pamiętaj, że na tym etapie Twoja wina nie jest jeszcze ustalana, a podjęcie szybkich i zdecydowanych działań może sprawić, że prokurator umorzy postępowanie już na tym etapie (np. ze względu na brak danych uzasadniających popełnienie czynu lub znikomą szkodliwość społeczną).
Na etapie postępowania przygotowawczego nie masz jeszcze statusu oskarżonego, a dopiero osoby podejrzanej albo podejrzanego (jeśli wydano już postanowienie o przedstawieniu zarzutów).
Postępowanie przygotowawcze obejmuje przede wszystkim przeprowadzanie różnego rodzaju dowodów. Mogą to być np.:
zeznania świadków;
opinie biegłych;
oględziny miejsca zdarzenia;
eksperymenty procesowe.
Jako strona postępowania masz prawo do uczestniczenia w każdej czynności, a także do składania własnych wniosków dowodowych. W każdej chwili możesz zażądać kontaktu z obrońcą, a spotkania powinny odbywać się wyłącznie w cztery oczy.
Nie musisz również dostarczać żadnych dowodów na swoją winę lub niewinność. Podczas przesłuchania masz prawo milczeć. Jedyne obowiązki dotyczą poddaniu się m.in. oględzinom, badaniom psychologicznym oraz lekarskim (np. pobraniu krwi).
Jeżeli prokurator dojdzie do wniosku, że okoliczności sprawy uzasadniają przygotowanie aktu oskarżenia, skieruje go do sądu.
Postępowanie sądowe
Kiedy akt oskarżenia trafi do sądu, czeka Cię postępowanie sądowe. Masz prawo występować w nim samodzielnie, ale znacznie korzystniejsze będzie skorzystanie ze wsparcia profesjonalnego pełnomocnika. Procedura karna jest skomplikowana, regularnie się zmienia, a znajomość samych przepisów często okazuje się niestety niewystarczająca. W sprawach, które nie są oczywiste, niezbędne będzie sięgnięcie do poglądów doktryny oraz utrwalonych linii orzeczniczych.
Niech nie zdziwi Cię widok na sali sądowej pokrzywdzonego, który będzie występował tuż obok prokuratora. Może on działać w charakterze oskarżyciela posiłkowego (niekiedy nawet samodzielnie, bez oskarżyciela publicznego).
Postępowanie sądowe w sprawie jazdy pod wpływem alkoholu to przede wszystkim przeprowadzanie dowodów służących zarówno do ataku, jak i do obrony. W praktyce najczęściej będą to dowody z:
zeznań świadków (np. funkcjonariuszy, którzy brali udział w kontroli, pieszych będący w miejscu wypadku);
opinii biegłych (zwykle specjalistów od przebiegu wypadków samochodowych, rzeczoznawców majątkowych, lekarzy ortopedów, neurologów);
odczytu alkomatu (w postaci wydruku pomiaru).
Obie strony postępowania mają prawo do zgłaszania nowych wniosków, twierdzeń i zajmowania stanowisk. To jest właściwy moment, aby skutecznie zniweczyć próby ataku oskarżyciela publicznego i przytoczyć dowody na Twoją niewinność.
Warto pamiętać, że możliwość składania wniosków dowodowych w postępowaniu karnym jest ograniczona czasowo. Przepisy proceduralne wprowadzają prekluzję dowodową, czyli możliwość oddalenia wniosku m.in. jako spóźnionego. Dlatego już wchodząc na salę, powinieneś mieć w głowie gotową strategię działania, a najlepiej kilka możliwych scenariuszy.
Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego sąd wydaje wyrok. W sprawach o jazdę po alkoholu przepisy przewidują szereg różnego rodzaju sankcji w zależności od ciężaru czynu zabronionego – od grzywny i nawiązki po karę pozbawienia wolności i zatrzymanie prawa jazdy.
Jeżeli jazda pod wpływem alkoholu zdarzyła Ci się po raz kolejny, kara może być dotkliwsza. Kodeks karny przewiduje recydywę i możliwość wymierzenia sankcji powyżej progu ustawowego zagrożenia.
Odwoławcze postępowanie karne w sprawie jazdy po alkoholu
Jeżeli sąd wydał wyrok, którego treść uważasz za krzywdzącą, zawsze masz prawo do złożenia apelacji. Środki odwoławcze w postępowaniu karnym są silnie sformalizowane, zwłaszcza jeżeli chodzi o konstruowanie zarzutów. Wyróżnia się ich aż pięć kategorii, a do tego dochodzą jeszcze bezwzględne przyczyny odwoławcze. Bardzo łatwo się w tym wszystkim pogubić, tym bardziej że poszczególne kategorie zarzutów wykluczają się wzajemnie.
Na wniesienie apelacji masz tylko 14 dni i możesz to zrobić tylko raz, dlatego fachowa wiedza i praktyka są niezbędne, aby zrobić to skutecznie.
Jak adwokat może pomóc Ci w postępowaniu karnym?
Pomoc adwokata w sprawie jazdy po alkoholu jest nieodzowna już na etapie postępowania przygotowawczego. To pierwsza szansa, aby organ ścigania umorzył sprawę, a akt oskarżenia nie trafił do sądu.
Profesjonalny pełnomocnik pomoże Ci też na sali sądowej. Dla osoby nieobytej z wymiarem sprawiedliwości stawiennictwo w sądzie to duży stres. Do tego dochodzi obecność pokrzywdzonego wraz z jego pełnomocnikiem, prokuratora oraz sędziego.
Nie ryzykuj przegranej, która może Cię dużo kosztować. Adwokat doświadczony w sprawach karnych często przechyli szalę zwycięstwa na Twoją korzyść.
