Czy jest postępowanie nakazowe?
Zgodnie z art. 500 § 1 kodeksu postępowania karnego (dalej: k.p.k):
W sprawach, w których prowadzono dochodzenie, uznając na podstawie zebranego w postępowaniu przygotowawczym materiału, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, sąd może w wypadkach pozwalających na orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny wydać wyrok nakazowy.
Do postępowania nakazowego kwalifikuje się jazda po pijaku, dotyczy to zarówno wykroczenia (art. 86 kodeksu wykroczeń - jazda po spożyciu alkoholu), jak i przestępstwa (art. 178a § 1 kodeksu karnego - jazda pod wpływem alkoholu).
W tego rodzaju sprawach sąd wydaje wyrok nakazowy, który jest wysyłany pocztą do obwinionego (w przypadku wykroczenia) lub oskarżonego (w przypadku przestępstwa) wraz z pouczeniem o możliwości jego zaskarżenia.
Sprzeciw od wyroku nakazowego.
Obwiniony lub oskarżony, a także oskarżyciel, mogą w ciągu 7 dni od dnia doręczenia wyroku złożyć sprzeciw – wynika to wprost z art. 506 § 1 k.p.k. Sam sprzeciw nie wymaga uzasadnienia, a z treści pisma musi po prostu wynikać, iż osoba, która składa sprzeciw nie zgadza się z wyrokiem. Po złożeniu sprzeciwu wyrok traci moc, a sąd wyznacza termin rozprawy.
Tutaj jednak pojawia się kluczowe pytanie – czy sprzeciw może pogorszyć sytuację obwinionego lub oskarżonego?
Odpowiedź niestety nie jest jednoznaczna. Po złożeniu sprzeciwu, a następnie przeprowadzeniu rozprawy sytuacja obwinionego lub oskarżonego może się zarówno polepszyć, jak i pogorszyć – efektem będzie wyrok kończący sprawę. Co wpływa na tą sytuację?
- Po pierwsze ważne jest - kto wnosi sprzeciw. Jeżeli sprzeciw wnosi wyłącznie obwiniony lub oskarżony to jego sytuacja nie powinno się zmienić na niekorzyść – chyba, że wyjdą na jaw nowe okoliczności obciążające. Jeżeli natomiast sprzeciw, oprócz obwinionego lub oskarżonego wnosi także oskarżyciel to sąd jak najbardziej jest uprawniony do zaostrzenia wyroku.
- Po drugie, istotne są okoliczności popełnionego czynu. Należy pamiętać, iż sąd rozpoznający sprawę po wniesieniu sprzeciwu nie jest związany treścią wyroku nakazowego, który utracił moc – wynika to wprost z art. 506 § 6 k.p.k. Tutaj jednak ważnym elementem są okoliczności czynu. Jeżeli w toku postępowania wyjdą na jaw nowe informacje na temat popełnionego czynu lub osoby, która czyn popełniła to sąd jak najbardziej będzie uprawniony zarówno do zaostrzenia, jak i złagodzenia wyroku względem obwinionego lub oskarżonego.
Mając na uwadze powyższe warto przytoczyć wyrok Sądu Okręgowego w Koninie z dnia 3 marca 2017 r. II Ka 41/17, w sprawie o wykroczenie, gdzie sprzeciw został złożony wyłącznie przez obwinionego. Sąd stwierdził, iż:
(…) wyrok nakazowy po wniesieniu sprzeciwu traci moc ( art. 94 § 1 kpw w zw. z art. 506 § 3 i 6 kpk), to jednak nie można tracić z pola widzenia tego, kto taki sprzeciw złożył. Zatem orzeczona po złożeniu sprzeciwu tylko przez obwinionego kara, nie powinna rażąco na jego niekorzyść odbiegać od tej orzeczonej w wyroku nakazowym. Orzeczenia te bowiem zostały wydane w tym samym sądzie. Wobec braku zakazu reformationis in peius w postępowaniu toczącym się po wniesieniu sprzeciwu powinno stosować się taką dyrektywę interpretacyjną, że orzeczenie w wyroku surowszych konsekwencji prawnych jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy w toku przewodu sądowego ujawnione zostały nowe, istotne okoliczności obciążające, wykraczające poza materiał, który stanowił podstawę wyroku nakazowego. Wymiar bowiem surowszej kary bez stwierdzenia nowych okoliczności byłby odbierany jako swoista kara za wniesienie sprzeciwu i tym samym byłby sprzeczny z postulatem zapewniającym swobodę w podejmowaniu decyzji o wniesieniu sprzeciwu. Dlatego Sąd obniżył orzeczoną karę grzywny do wysokości orzeczonej w wyroku nakazowym, która nadto jest zgodna z taryfikatorem mandatowym za 2016 r.
Zdjęcie główne pobrane z Freepik.com - link: Litigation photo created by Racool_studio - www.freepik.com
